Статистика: сан бойынша ресейлік жол секторы
Әртүрлі санаттағы жолдардың ұзақтығы қанша, оларды ұстау қанша тұрады, олар тиімді бола ма, соны анықтаймыз.
Еліміздегі жолдардың жалпы ұзындығы 2016 жылы 1,66 миллион шақырымды құрады. Олардың ішінде қатты жолдарда қамту небәрі 1,16 млн. Мұндай деректерді Росстат ұсынады. Жалпы ұзындығының 7,3% федералдық, облыстық немесе муниципалдық маңызы бар асфальтсыз жолдар құрайды. Бірақ одан да маңыздысы, еліміздің ауылдық елді мекендерінің 28,2 пайызында магистральдық желіге қосылу үшін асфальтталған жолдар мүлдем жоқ! Ұлы держава, XXI ғасыр.
Өткен жылы Росавтодор 230,7 шақырым жолдың нөлден салынған немесе қайта салынғанын, ал 39 мың шақырымға жуық жолдың қалыпты жағдайға келтіргенін хабарлады. Биыл басқарма тағы 146,6 шақырым жолдағы жұмыстарды аяқтауды көздеп отыр. Бұл жұмыстың жеткіліксіз екені анық, өйткені автомобиль желісінің тығыздығы бойынша Ресей дамыған елдерден ғана емес, сонымен қатар ТМД-дағы көптеген көршілерден де төмен. Бұл параметр бойынша Жапония көш бастап тұр, мұнда 1000 шаршы шақырымға 3250 шақырым жолдан келеді, оның 80,9%-ы асфальтталған жолдар. Екінші орында 1932 шақырым нәтижемен Франция, үздік үштікті Ұлыбритания (1733 шақырым) жапты. Оның үстіне соңғы екі елде асфальтталған жолдардың үлесі жүз пайызға жетеді!
Автомобиль жолдарының 94,7 пайызы асфальтталған Молдовада мың шаршы шақырымға 317 шақырым жолдан келеді. Одан кейін Украина мен Армения бар, онда мың шаршы метрге сәйкесінше 283 және 254 шақырым жол салынған. Сонымен қатар, Украинадағы көлік артерияларының 97,8 пайызы, Арменияның 78,6 пайызы асфальтпен жабылған. Ресей де Әзірбайжан мен Тәжікстанды алға жіберді. Біздің елімізде әрбір мың шаршы шақырымға небәрі 87 шақырым жол болса, оның 70,6 пайызы ғана асфальтталған.
2017 жылы бекітілген «Көлік жүйесін дамыту» мемлекеттік бағдарламасына сәйкес еліміздің көлік артерияларын салу және қайта жаңғырту қарқынын үш есеге арттыру белгіленген. Құжатта стандарттарға сәйкес келетін федералды автомобиль жолдарының ұзындығы өткен жылғы 40,9 мың шақырымнан 2021 жылы 45,9 мың шақырымға дейін ұлғаюы керек делінген. Үкімет 2017-2020 жылдар аралығында өңірлерге мақсатты жобаларға 48,9 миллиард рубльге дейін бөлуге дайын.
Жолдарды жөндеу және күтіп ұстау құны да бекітілді. Осылайша, ең төменгі, бесінші санаттағы бір жолақты маршрутты ұстау қазынаға километріне 806 000 рубльді құрайды, жөндеу жұмыстары 4,7 миллионға бағаланады, ал қайта құру — километріне 12 миллион рубль. Басқа санаттағы автомобиль жолдары үшін пайдалану құнын есептеу үшін көбейту коэффициенттері қолданылады. Нәтижесінде бірінші санаттағы маршрутты ұстау бюджетке бір километрге 4,7 млн, жөндеуге 47,2 млн, ал қайта құруға 126,3 млн рубль жұмсалады. Бұл, мысалы, М4 «Дон», М2 «Қырым» және М9 «Балтық» автомобиль жолдары, олар магистраль мәртебесіне ие жерлерде.
Биылғы жылы автомобиль жолдарын ұстауға және жөндеуге федералды бюджеттен 293,87 миллиард рубль бөлінді, алдағы екі жылда қаржыландыру көлемі 300 миллиардтан асады. Сонымен қатар, жыл сайын облыстық, қалааралық және жергілікті жолдар желісін дамытуға шамамен 20 миллиард рубль бөлінеді.
Заңда жолдардың әрбір санаты үшін «қызмет көрсету аралығы» белгіленген. Төменгі санаттағы автомобиль жолдарын жөндеуді бес жылдан кейін, ал күрделі жөндеуді он жылдан ерте емес жүргізуге болады. Жоғары сыныптар үшін оқу мерзімі 12 және 24 жыл болып белгіленді. Егер жабын ертерек жарамсыз болып қалса, онда теориялық түрде мердігер кепілдік бойынша барлық ақауларды өз есебінен жоюға міндетті. Бұл іс жүзінде қалай жұмыс істейтіні әлі белгісіз.
Сандар әсерлі. Бірақ Жоғары Экономика мектебінің Көлік экономикасы және көлік саясаты институтының зерттеуі бұл әлі үкіметтердің жол желісін ұстауға жұмсайтын ең үлкен сома емес екенін айтады. Атап айтқанда, Германияда жолдың бір шақырымын салу және қайта құру үшін билік ресейлік ұлттық валютамен есептегенде 5,2 миллионнан 348,5 миллион рубльге дейін жұмсайды. Орташа есеппен 81,2 млн. АҚШ-та бұл көрсеткіш 127,05 млн, Канадада 163,9 млн. Ресейлік салық төлеушілер үшін жолақтың бір шақырымы 58,8 миллион рубльді құрайды. Мәселен, сарапшылардың айтуынша, ресейлік жолдардың орташа арифметикалық бағасы климаты ұқсас басқа елдермен салыстырғанда 1,4-2,8 есе төмен.
Рас, бұл жерде Батыс елдерінде асфальт жолдар әлдеқашан қараусыз қалғанын, барлық көлік артерияларының бетоннан салынғанын нақтылаған жөн. Бұл материал күштірек, жүктемелерге жақсы төтеп береді және мысалға қарағанда ұзағырақ қызмет етеді. Мұндай көлік артерияларын төсеу технологияны қатаң сақтауды талап етеді, цемент-бетон қоспасының өзі және онымен жұмыс істеуге арналған жабдық қымбатырақ. Бұл Германияда, АҚШ-та және Канадада тас жолдардың қымбат болуының басты себептерінің бірі. Сонымен қатар, бұл елдерде сапа стандарттары қатаң сақталады. Жол құрылысшылары «бұзылған жұмысты» рубльмен төлеуге тура келетінін біледі, ал кепілдік мерзімінде барлық кемшіліктер өз есебінен түзетілуі керек.
Соңында, пайда туралы. Автодор басқаратын ақылы жолдар 2017 жылы 8,9 миллиард рубль табыс әкелді. Олардың жалпы ұзындығы республика бойынша 815,6 шақырымға жетті. Федералды магистральдарда жүру үшін ауыр жүк көліктерінен ақы алатын Платон жүйесі 2015 жылдың қарашасынан 2018 жылдың мамырына дейін 47 миллиард рубль әкелді. Ресми статистика бойынша, осы қаржыға 1,7 мың шақырым жол жөнделді.
Дереккөз: carclub.ru
